Μυσταγωγία στο υπόγειο

Η μουσική των μπουάτ (μπουάτ=κουτί) 

Υπόγεια φιλολογικά σαλόνια, οι μπουάτ, με τον λόγο των ποιητών να ηχεί μελοποιημένος από νέους συνθέτες, και να εκφέρεται αβίαστος από καλλιτέχνες χωρίς έπαρση, ύφος και σοβαροφάνεια που γίνονται μια παρέα με όσους θεατές μπορούσε να φιλοξενήσει ο περιορισμένος χώρος. Στις μπουάτ δεν υπήρχε σκηνή, μικρόφωνα, ορχήστρα (μόνο κιθάρα ή πιάνο και η φωνή του τραγουδιστή), ούτε καθίσματα ή τραπεζάκια (μόνο πάγκοι και φλοκάτες  ή βελέντζες) και ο κόσμος καθόταν κατάχαμα. Οι θεατές "άκουγαν" ' δεν έτρωγαν, δεν συζητούσαν μεταξύ τους μεγαλόφωνα, δεν έπιναν μέχρι αναισθησίας, δεν πετούσαν λουλούδια. Οι τραγουδιστές και οι τραγουδίστριες ντύνονταν με τα καθημερινά τους ρούχα (ούτε ακριβά κοστούμια, ούτε πανάκριβες τουαλέτες). Το κοινό αποτελούσαν φοιτητές, εκπαιδευτικοί, καλλιτέχνες, μουσικόφιλοι. Η συμμετοχή του κόσμου στις μουσικές παραστάσεις ήταν πράξη κρυφή, 'συνωμοτική' και όχι πράξη επίδειξης αστικού νεοπλουτισμού. Μεταξύ 1960-1967 οι μπουάτ λειτούργησαν ως χώροι πραγματικής ψυχαγωγίας και κατά τη διάρκεια της Επταετίας ως  εστίες κοινωνικής και πολιτικής αντίστασης στη Χούντα, όχι φτηνής και πρόσκαιρης εκτόνωσης όπως τα σημερινά κέντρα διασκέδασης. 

Επειδή η καθημερινή φθορά αξιών αλλάζει τον κόσμο, ορισμένοι φαίνεται να πείθονται πως ο κόσμος εξελίσσεται.  

Εδώ και αρκετό καιρό, έχω συνειδητοποιήσει πως όποτε διαισθάνομαι ότι καταφέρνω να φανταστώ έναν όμορφο κόσμο, σταματώ να ονειρεύομαι. Αδυνατώ να δώσω μια πειστική εξήγηση γιατί -εδώ και χρόνια- ονειρεύομαι διαρκώς.

Γιώργος Χατζηαποστόλου  

Πρόσωπα με όνομα

Στην αρχαιότητα τα πρόσωπα καλούνταν με το μικρό τους όνομα, καθώς ο πληθυσμός των χωριών ήταν περιορισμένος και σχεδόν όλοι ήσαν λίγο έως πολύ γνωστοί. Αργότερα, με την ανάπτυξη των πόλεων, πρόσθεσαν το όνομα του πατέρα να συνοδεύει το όνομά τους για να ταυτοποιούνται ευκολότερα. Οι σπουδαίοι φιλόσοφοι, επιστήμονες ή καλλιτέχνες, συνόδευαν το όνομα με τον τόπο καταγωγής τους τιμώντας ταυτόχρονα και τη γενέτειρα γη (ο Αθηναίος, ο Κορίνθιος, ο Σάμιος κτλ.) Κατά την περίοδο του Βυζαντίου, οι αυτοκράτορες κρατούσαν αρκετές φορές το ίδιο όνομα ακολουθώντας την παράδοση των βασιλικών οικογενειών και των δυναστειών. Ο Α', ο Β', ο Γ', ο Δ' κτλ.

Στην εποχή μας είχαμε -και έχουμε ακόμη, σε κάποιες περιπτώσεις- τον Μάνο, τον Μίκη, τον Ανδρέα, τη Μελίνα, τον Θόδωρο, τη Δήμητρα ' για να εκπέσουμε τα τελευταία χρόνια στον Κώστα, στον Γιώργο, τον Αντώνη και στο μέλλον, ίσως, τον Κούλη! Αλλά, αν η πολιτική βαίνει διαρκώς όλο και χαμηλότερα, η παιδεία και η τέχνη αντιστέκονται ακόμα στην συνολική πολιτισμική υποβάθμιση του τόπου. 

Η στιγμή που τα πρόσωπα αναγνωρίζονται με το όνομά τους -από τον ανοιχτόμυαλο εκπαιδευτικό- είναι η αφετηρία της ύπαρξής τους στον χώρο της παιδείας. Αν αποδίδεται απλόχερα από τον δάσκαλο η ανεξαρτησία και η αυτονομία τους ως ελεύθερα όντα, έχει γίνει το πρώτο και το κύριο βήμα για να ανοίξουν τα φτερά τους στη ζωή. Η ευθύνη να πετύχουν είναι δική τους, αλλά δε βαραίνει τις πλάτες τους ' τα παρασύρει σαν δροσερός αέρας και τα απογειώνει από τα στάσιμα, λιμνάζοντα νερά μέχρι να ξύσουν τις χιονισμένες κορφές της γνώσης και να κατρακυλήσουν αργά-αργά σαν πελώρια χιονοστιβάδα στους ερημοποιημένους κάμπους, τους κατάσπαρτους με οικιακές και εργασιακές δομές, παρασύροντας αδιέξοδες και ανάπηρες κοινωνικές πρακτικές στη θάλασσα για να αλατιστούν και να νοστιμίσουν από το αλάτι της ζωής. Αν κάποιος δεν καταφέρει να γίνει ποιητής δεν υπάρχει λόγος να γίνει πεζογράφος ' η ζωή στην πόλη είναι πεζή αφ' εαυτού της και δεν χρειάζεται περίεργους, αυτάρεσκους ή φλύαρους ανθρώπους να την περιγράψουν, αλλά πρόσωπα ακέραια, να την αλλάξουν. Όποιος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να γράφει για τους άλλους, πάσει θυσία, μπορεί να γίνει δημοσιογράφος. Αν κάποιος δεν θέλει να γράψει καθόλου, μπορεί να αρχίσει να ζει.

Γιώργος Χατζηαποστόλου