Ο φόβος του χρόνου

Χρόνου φόβου*

Καρδιά κρεμάμενη από δυο φλέβες στο ακροκέραμο

Αγάπη κουρνιασμένη στη φυλλωσιά βασιλικού

Ψιθυρίζει ξόρκια ' στέκει ελεύθερη καταμεσής η ψυχή

Δε γυαλίζει ' μόνο γνέφει πονηρά!

"Κούμπωσε" ο έρωτας τα χείλη της

Σώπασε το κλάμα ' έβηξε κι ανάσανε βαθιά η κόρη

Συμφώνησε, να λύσει από τα δεσμά τη μοναξιά

Σωστές και κλονισμένες αποκρίσεις στο διαγώνισμα ζωής

"Παίρνονται λάθος" αν επιμένεις ν' απαντήσεις

"Κρίνονται σωστές" άμα ρωτήσεις και δεν αναμένεις ανταπόκριση

Απλώνοντας το σώμα σου, νωχελικά

Υγρός πηλός σε πυρωμένα κεραμίδια

Αφήνεσαι να ζεσταθούνε τα ξυλιασμένα δάχτυλά σου

πριν πιάσουνε το γαλανό μολύβι της ελπίδας

Χρόνια το πρόσωπο αποστρέφεις στον Θεό

Γιατί καιρό σ' αγνόησε στο κέντρο της σκηνής

Τόσο περίμενες τα καλοπιάσματα, ... που ξέχασες τα λόγια

Ρόλος άφωνος ' λυτρωτικός

Τώρα, ετοιμάζεσαι να ξεδιαλύνεις το δωμάτιο ' το δικό σου

Αυτό μετράει ' ο κόσμος δε μπορεί να περιμένει...

Αν τά 'χες όλα, γιατί να παλέψεις; 

Θά 'ταν η ζήση βαρετή

μια πολυσύχναστη, βουβή πορεία ειρήνης στη λιακάδα

με προσωπικά εγκαύματα στη γραμμή,

την ώρα του τερματισμού

Τι κι αν μάθεις άριστα;

Τι κι αν ζήσεις χείριστα;

Θα σε σκέφτονται χωρίς να έχεις αποδείξεις '

δίχως βεβαιότητα, θα σε νοιάζονται

κι αυτό δεν υποφέρεται

Αβάσταχτο το κέρδος σου!

Έλλειψη αγάπης σε μια νύχτα βασανιστική

Δήλωσε συμμετοχή

Στείλε το σώμα σου στις διαλέξεις

Άφησε το μυαλό αδέσμευτο να ταξιδεύει

Θέσεις περιορισμένες -σε διαστάσεις- όχι σε αριθμό

Θέμα ενδιαφέρον

Θα δοθούν βεβαιώσεις άγνοιας

Αν κάποιος αποκομίσει γνώση, θα θεωρηθεί ύποπτο

Θα τιμωρηθεί με υποχρεωτική παρακολούθηση

όλων των επόμενων κύκλων

και των τετραγώνων ' 

μέχρι, και των τριγώνων

Εμπιστεύσου!

Δεν είναι όλα τα ζώα σαρκοφάγα

Γενικά, συνεχίζω τη νηστεία

Από τα οικόσιτα, 

ειδικά, τα γουρούνια αντιπαθώ!

Με είπανε λαγό

γιατί αποφεύγω τα "σάπια"

τον Άμλετ και το τέλμΑ

Δεν κάνεις λάθος '

γι αυτό σε προσπερνά η χαρά

Όσο κι αν ο έρωτας πασχίζει

μάρτυρες δεν αποζητά η αγάπη. 

Γιώργος Χατζηαποστόλου  

*
Ο τίτλος με δύο συνεχόμενα ουσιαστικά (χρόνος και φόβος) θα μπορούσε να ήταν  "Μη φοβού τον χρόνο" αλλά είναι ηθελημένα ασύντακτος για να παραπέμπει στο "χρόνου φείδου"

Η τρέλα σε μια "δήθεν" κοινωνία

Ο Μισέλ Φουκώ αναφέρει στο γνωστό βιβλίο του, Ιστορία της τρέλας  (σ.43), ότι: [..] απ' όλες τις μορφές αυταπάτης, η τρέλα παραφυλάει πιο συχνά στο δρόμο της αμφιβολίας. Ποτέ δεν μπορεί κανείς νά 'ναι σίγουρος ότι δεν ονειρεύεται, ποτέ βέβαιος ότι δεν είναι τρελός [...]. Τη συγκεκριμένη αρχή θα πρέπει να ακολούθησαν οι σχεδιαστές της Παγκοσμιοποίησης που προϋποθέτει την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Αρχικά, γίνεται παρουσίαση του ζητήματος της διαβίωσης των Ελλήνων σε μια φαντασιακή κοινωνία, σύμφωνα με τις προκατασκευασμένες αντιλήψεις των πολιτικών της, τις οποίες προσπαθούν να επιβάλλουν στον κόσμο παρότι είναι αβάσιμες και παράλογες. Στην εκδήλωση που διοργανώθηκε σε συνεργασία με τον δήμο Κηφισιάς (2010) συμμετέχουν ο ψυχίατρος Στέλιος Στυλιανίδης, η ψυχολόγος και λογοτέχνης Φωτεινή Τσαλίκογλου και ο δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου. Παρότι έχουν περάσει 6 χρόνια το περιεχόμενο της παρουσίασης είναι, σήμερα, ακόμη περισσότερο επίκαιρο!

Ο Στέλιος Στυλιανίδης είπε συνοπτικά τα ακόλουθα: η προσπάθεια απο-ασυλοποίησης και επανένταξης των θεραπευμένων (πρώην ψυχικά ασθενών) στο κοινωνικό σύνολο δεν διευκολύνεται καθόλου από τη νοοτροπία και τις πρακτικές των πολιτικών. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) και οι άνθρωποι που το περιβάλλουν είναι "δήθεν" προσωπικότητες που παριστάνουν πως είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που πραγματικά είναι και ενώ έχουν οι ίδιοι ανάγκη ψυχιατρικής βοήθειας, όχι μόνο δεν τη ζητούν αλλά απευθύνονται στους άλλους, ως υγιείς, τους νουθετούν και προσπαθούν να τους πείσουν πως η τρέλα είναι η μόνη οδός προς την φυσιολογική καθημερινή διαβίωση. Αυτές οι "δήθεν" προσωπικότητες μιμούνται τη συμπεριφορά των άλλων, παριστάνοντας πως τους κατανοούν, ενώ επηρεάζουν με αναίσθητο και αποστασιοποιημένο τρόπο τη ζωή τους.

Η Φωτεινή Τσαλίκογλου είπε συνοπτικά τα ακόλουθα: θα μπορούσα, ίσως να θεωρήσω πως η λογοτεχνία με αποσπά από την ψυχολογία αλλά ποτέ περισσότερο από την εποχή μας δεν είναι επίκαιρη η ρήση του Μαρσέλ Προυστ από το έργο του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο: τα λογοτεχνικά πρόσωπα είναι τα μόνα πραγματικά πρόσωπα στη ζωή. Αυτό συμβαίνει γιατί ορισμένοι άνθρωποι ζουν μια "δήθεν" ζωή και αν το γεγονός αυτό αφορούσε μόνο τους ίδιους, τότε, εντάξει ' θα τους λυπόμαστε αλλά θα ήταν προσωπική τους επιλογή. Συμβαίνει, όμως, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι να μας κυβερνούν, οπότε προσπαθούν να μας επιβάλλουν τους κανόνες της δήθεν ζωής τους, πιέζοντάς μας να τους υιοθετήσουμε, σχηματίζοντας μια ¨δική μας" δήθεν ζωή. Η πάγια και επίμονη επιδίωξη των πολιτικών να μας επιβάλλουν αυτές τις διανοητικές συνθήκες καθόλου δεν διαφέρουν από μια κατάσταση τρέλας. Αν ψυχική υγεία θεωρείται η προσαρμογή των ατομικών, σωματικών και διανοητικών μας χαρακτηριστικών σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, τότε πολλά εξαρτώνται από το ποιός διαμορφώνει τα πνευματικά μας χαρακτηριστικά και ποιός καθορίζει τις κοινωνικές συνθήκες ζωής μας. Από την άλλη πλευρά, έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τρέλα μια κατάσταση επικίνδυνη για τη ζωή μας, που μπορεί να προέλθει από την επαφή μας με διαταραγμένους ανθρώπους, που η κοινωνία απομονώνει από το σύνολο, ονομάζοντάς τους τρελούς. Όποιος, όμως, πλησιάσει με ανθρώπινο τρόπο αυτούς που η κοινωνία ονομάζει τρελούς, διαπιστώνει μια αξιόλογη / ασυνήθιστη νοητική συγκρότηση. Δηλαδή, πως δεν πρόκειται απλά για ανθρώπους που σκέπτονται με μια "άλλη" λογική, αλλά για ανθρώπους που βιώνουν την ωδύνη μιας αληθινής διανοητικής διαφορετικότητας, τόσο κοντινής με την ανθρώπινη αλήθεια και τόσο μακρινής από την κοινωνική συμμόρφωση  (κονφορμισμό). Οι άνθρωποι αυτοί δεν χρειάζονται την συμπόνοια για την κατάσταση της υγείας τους ή τον θαυμασμό μας για τη -συχνά- πρωτότυπη σκέψη τους, αλλά την κατανόησή μας για τους λόγους που τους οδήγησαν στον εγκλεισμό και στην διαρκή χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, απομακρύνοντάς τους, διαρκώς, από το κοινωνικό σύνολο.  

Ο Στέλιος Κούλογλου είπε συνοπτικά τα ακόλουθα: η πολιτική εξουσία (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) σήμερα, στην Ελλάδα, δεν κάνει καμιά διάκριση μεταξύ διαταραγμένων και λογικών ' φέρεται στους πολίτες -συνολικά- σαν να πρόκειται για τρελούς, οι οποίοι οφείλουν να δεχθούν μια θεραπευτική αγωγή ώστε να ανακτήσουν την υγεία τους! Τι κάνουν οι πολιτικοί; 

Πρώτον, ενοχοποιούν τους πολίτες, λέγοντάς τους: τιμωρείστε με την υψηλή φορολογία γιατί ξοδεύατε για αρκετά χρόνια πολλά χρήματα ' ζούσατε πάνω από το όριο των δυνατοτήτων σας και γι αυτό φταίτε εσείς. Δεύτερον, τους "βομβαρδίζουν" μέσα από τα ΜΜΕ με αντιφατικά κοινωνικά μηνύματα. Τρίτον, τους καλλιεργούν, πάλι μέσω των ΜΜΕ μια διαρκή ανασφάλεια, για την εργασία, την υγεία, την εκπαίδευση και τη διατήρηση της ειρήνης. Τέταρτον, αλλάζουν διαρκώς τους κανόνες της διαβίωσης των πολιτών. Αυτό που ισχύει σήμερα, αύριο, πιθανότατα να μην ισχύει κ.ά. [...] 

Σε ποιό βαθμό, όμως, οι πολίτες ευθύνονται για τα χρέη που τους επιβαρύνουν; Ποιό ρόλο έπαιξε στη διόγκωση του χρέους ο ατομικός εγωισμός και οι σχέσεις οικονομικής εξάρτησης ανάμεσα σε πολίτες και πολιτικό προσωπικό; Η Ελληνίδα σκηνοθέτης του κινηματογράφου Άντζελα Ισμαήλου (Η πόλη της σιωπής) -σε μια συνέντευξή της- έθεσε ένα ερώτημα για την κατάσταση των ανθρώπινων σχέσεων στην Ελληνική κοινωνία που αν απαντηθεί θα διαλευκάνει πολλά ζητήματα: Είναι το Εγώ τόσο μεγάλο ή η διαπλοκή τόσο μεγαλειώδης;
Το κεντρικό ερώτημα, σε κάθε περίπτωση παραμένει: Ποιός είναι ο ρόλος των Ξένων στη δημιουργία και διόγκωση του Ελληνικού χρέους; Η "περίπτωση της Ελλάδας" φαίνεται να είναι ένα πείραμα συμμόρφωσης σε πολύ μεγάλη κλίμακα, αντίστοιχο του γνωστού πειράματος του Milgram και τα αποτελέσματά του ασφαλώς θα χρησιμοποιηθούν στην χειραγώγηση όχι πλέον ατόμων, μικρών ή μεγάλων ομάδων, αλλά ολόκληρων λαών. Το βιβλίο Το Δόγμα του Σοκ της Melanie Klein, περιγράφει με σοκαριστική σαφήνεια τον χαρακτήρα και το μέγεθος του εγχειρήματος της Παγκοσμιοποίησης. Υπάρχει όμως ένα ζήτημα. Στόχος των ξένων παραγόντων δεν είναι τόσο να αποσπάσουν το οικονομικό όφελος από τους τόκους των παρεχόμενων δανείων όσο η ιδιοποίηση του μεγάλου υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της χώρας μας. Η ομάδα των οικονομικών παραγόντων που σχεδίασε την εφαρμογή αυτού του πειράματος στην Ελλάδα δεν έλαβε υπόψη της ή υποτίμησε ιδιαιτερότητες της Ελλάδας, όπως: τη δύναμη της πολιτιστικής της παράδοσης, την έλλειψη πειθαρχίας των πολιτικών της παραγόντων (ιδιαίτερα μιας αριστερίζουσας κυβέρνησης), τον ραγιαδισμό των Νεοελλήνων -ως κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας- που μπορεί να υπομείνει αβάσταχτα οικονομικά μέτρα λιτότητας, ελπίζοντας σε καλύτερες μέρες, αρκεί κάπου-κάπου να τον χτυπούν  στην πλάτη οι πολιτικοί και να του λένε με συμπονετικό ύφος: Καλά πηγαίνεις ' συνέχισε!       

Γιώργος Χατζηαποστόλου

Πηγές:
Φουκώ Μ. Ιστορία της τρέλας. (μτφρ. Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου), Ηριδανός, Αθήνα, 1964. 

Ζώντας σε μια "δήθεν" κοινωνία (Ομιλητής : Στέλιος Στυλιανίδης)
www.youtube.com/watch?v=NGfeMVsWJMw&t=38s

Η τρέλα στην καθημερινή μας ζωή (Ομιλήτρια : Φωτεινή Τσαλίκογλου)
www.youtube.com/watch?v=-kless2DNLQ&t=19s

Πώς μπορείς να τρελάνεις μια ολόκληρη κοινωνία (Ομιλητής : Στέλιος Κούλογλου)

www.youtube.com/watch?v=V06YVR78igA&t=302s 

Η πίστη σώζει!

Η αφορμή για την παρούσα δημοσίευση ήταν η ανάρτηση του φίλου Λεωνίδα Α στο FaceBook. Έγραφε, απαντώντας, μάλλον, σε κάποιο αναγνώστη της σελίδας του: Αν πιστεύεις υπάρχει Θεός ' αν δεν πιστεύεις, δεν υπάρχει! Και αναρωτιόταν: Που είναι το πρόβλημα; Χωρίς να έχω τίποτα περισσότερο από στοιχειώδεις θεολογικές γνώσεις ή να είμαι πρότυπο ορθόδοξου χριστιανού πιστού, του έγραψα την άποψή μου: Πιστεύεις / δεν πιστεύεις, υπάρχει (ο Θεός). Αν πιστεύεις, βοηθάς τον εαυτό σου! Όλα τα άλλα είναι σοφιστείες! Μου απάντησε ξερά: Απόδειξέ το! Του ανέφερα τις αποδείξεις περί της ύπαρξης του Θεού του Θωμά Ακινάτη και συμπλήρωσα πως η μεγαλύτερη απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού είναι η παρουσία του Σύμπαντος, το οποίο έχει αποκλειστεί, από τους επιστήμονες αστροφυσικούς να είναι τυχαίο γεγονός. Βέβαια, δεν τον έπεισα και δεν με έπεισε, αλλά συμπλήρωσα στα γραφόμενά μου, μόνο τα ακόλουθα: ο Θεός δίνει συχνά αποδείξεις της ύπαρξής του, κυρίως σε αυτούς που πιστεύουν και όχι αποδείξεις προκαταβολικά σε απίστους για να πιστέψουν. Ο Θεός, όμως κάνει μια εξαίρεση: αν κάποιος ετερόδοξος (μουσουλμάνος, βουδιστής, οποιοσδήποτε) ζητήσει τη βοήθειά του σε μια κρίσιμη στιγμή της ζωής του ή της ζωής αγαπημένου του προσώπου, έρχεται αμέσως να τον βοηθήσει! (Το θαύμα της Παναγίας της Σεηντανάγιας). Κάνοντας αυτές τις ακέψεις αναρωτήθηκα για ποιό λόγο  συμμετείχα σε αυτόν τον διάλογο.
Είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος ' τόσο παρόμοιος με τους άλλους που πολλές φορές δε μου δίνουν καμιά σημασία. Είμαι 57 ετών και 5 μηνών, δηλαδή έχω ζήσει ως τώρα 689 μήνες ή 20.670 ημέρες ή 496.080 ώρες. Ας μην υπολογίσουμε τα λεπτά, δηλαδή τις στιγμές ζωής  Όλα αυτά τα χρόνια επεδίωκα να βαδίζω προς το φωτεινότερο σημείο κάθε χώρου όπου βρισκόμουν.  Δεν τα κατάφερνα πάντα να βαδίζω προς το φως αλλά με στενοχωρούσε περισσότερο όχι όταν συνέβαινε να χάσω τον προσανατολισμό μου, μα όταν παλινδρομούσα ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Από μικρός θυμάμαι τον εαυτό μου να κατανοεί πως δεν έχει νόημα να προχωρούμε -οι άνθρωποι- προς μια κατεύθυνση που ονομάζουμε αυθαίρετα: "μπροστά" χωρίς να συνυπολογίζουμε, στην πορεία της ζωής μας, την εμπειρία και τη γνώση όσων προηγήθηκαν χρονικά και κυρίως όσων θυσίασαν τη ζωή τους για να θεμελιώσουν την ειρήνη, την ελευθερία και την αγάπη στον κόσμο. 

Στην προσπάθειά μου να συγκεντρώσω τεκμήρια ζωής που θα με βοηθούσαν να ανακαλύψω τον εαυτό μου και να καταλάβω πως θα μπορούσε να γίνει καλύτερος ο κόσμος, βάλθηκα να συλλέγω αρχεία, δηλαδή παλιά βιβλία και -μια περίοδο- εικόνες. 

Είχα τη σπάνια "τύχη" να κινδυνεύσω να χάσω τη ζωή μου σε ηλικία τριών ετών. Ονομάζω την περιπέτειά μου τύχη, γιατί, τότε -μαζί με μια νέα ζωή- μου παρασχέθηκαν απλόχερα και οι "αποδείξεις" της ύπαρξης του Θεού σαν "συνοδευτικά έγγραφα" της επανόδου μου στον κόσμο. Σημειώνω μόνο δύο πράγματα από την -μεταξύ ζωής και θανάτου- εμπειρία που έζησα και ήσαν το ίδιο αληθινά με την οθόνη που βλέπω και το πληκτρολόγιο του υπολογιστή όπου γράφω αυτή τη στιγμή. Πρώτον: άγγελοι υπάρχουν ως υλικά όντα (με τη μορφή της ζώσας ενέργειας) και δεύτερο, ο χώρος της "αναμονής" μεταξύ ζωής και θανάτου ή και κάποιος πιο εσωτερικός χώρος του ουρανού, δεν είναι χώροι ανάπαυσης ή αναψυχής -με την γήινη σημασία του όρου- αλλά τόποι ενδοσκόπησης -όχι με την έννοια του διαλογισμού- αλλά με την έννοια της εξωστρεφούς διαμεσολάβησης των αρχών και των εμπειριών της ενδοσκόπησης στις ψυχές των ζώντων στη Γη. Αν κάποιος έχει τα τεκμήρια της ύπαρξης του Θεού και δεν πιστέψει, είναι άξιος της μοίρας του. 

Σταγόνα - σταγόνα μαζεύω τη λιγοστή μου πίστη. Συναισθάνομαι πως είναι τόσο λίγη που αν ήταν νερό δεν θα γέμιζε ούτε ένα ποτήρι."Αν είχατε ένα σπυρί πίστη, θα μπορούσατε να μετακινήσετε βουνά" είπε ο Χριστός στους μαθητές του, όταν κάποτε λιποψύχησαν. Επομένως, είναι βέβαιο πως υπερβάλλω όταν θεωρώ πως η μικρή μου πίστη θα γέμιζε έστω και μισό ποτήρι νερού.  

Διαισθάνομαι να με λυπούνται από τον ουρανό ψηλά, κάθε φορά που ξεστρατίζω από το δρόμο του φωτός, γιατί είμαι τόσο "φτωχός" αλλά δεν υπάρχει ίχνος σκληρότητας ' δε με κρίνουν ' δεν ετοιμάζονται να με τιμωρήσουν. Είμαι, όπως όλοι μας, μέρος μιας οικουμενικής συνείδησης και βρέθηκα εδώ στη Γη -με "απόσπαση"- για να ασκηθώ, να δοκιμαστώ (αν το θέλω) και να επιστρέψω όταν έρθει η ώρα μου ' δηλαδή, μόλις βεβαιωθούν πως δεν έχω άλλες δυνάμεις να αγωνιστώ ' δεν υπάρχει πια κανένας σκοπός να υπηρετήσω στην κοινωνία όπου ζω και κινούμαι ή όταν μια πιθανή παράταση της παραμονής μου, εδώ κάτω, θα με έκανε χειρότερο άνθρωπο. 

Γιώργος Χατζηαποστόλου